Experimenteren in Bussum en Den Haag
Sprekers: Karin Steenbakkers (gemeente Bussum), Armando Snijders (Tonnaer), Maarten Engelberts (gemeente Den Haag).
Gespreksleider: Saskia Engbers (Platform31). Verslag: Jan Spitters (Kluwer)
In het kader van de Crisis- en herstelwet anticiperen verschillende gemeenten op de komst van het omgevingsplan. Zo stelt Bussum een omgevingsplan op voor het helegrondgebied en werkt Den Haagaan een gebiedsgericht plan. De plannen bevatten alle regels voor de fysieke leefomgeving.
De gemeenten Bussum en Den Haag hebben elk hun eigen vertrekpositie voor het ontwikkelen van een omgevingsplan. Dit komt duidelijk terug in de beschrijving van hun experimentenin het kader van de zevende respectievelijk achtste tranche van de Crisis- en herstelwet.
Doelstellingen
Bussum stelt een plan op voor haar gehele grondgebied. De gemeente wil verder gaan dan het actualiseren of in elkaar schuiven van de huidige zes bestemmingsplannen. Bussum zet vol in op deregulering en grijpt de pilot aan om regels te verminderen en te vereenvoudigen. Ten slotte wil de gemeente alle regelingen onderbrengen in één overzichtelijk en goed raadpleegbaar digitaal omgevingsplan.
Den Haag richt zich in eerste instantie op een omslag in ruimtelijk beleid. Niet langer staat een vastomlijnd stedenbouwkundig eindbeeld voorop, maar komt de nadruk te liggen op uitnodigingsplanologie en een faciliterende rol voor initiatieven van marktpartijen. Via gebiedsontwikkeling en samenwerking streeft zij organisch naar evenwicht tussen een goede ruimtelijke ordening en het belang van de fysieke leefomgeving.
Brede reikwijdte
Maar er zijn meer verschillen in aanpak. Bussum kiest bij de selectie van onder te brengen regelgeving voor de ‘meest uitgebreide optie’ van de Omgevingswet: hierbij gaat het om de integratie van ruim 20 verordeningen die in meer of mindere mate de fysieke leefomgeving raken. Den Haag brengt op haar beurt ruim 15 verordeningen onder in één integrale samenhangende verordening. Er komen minder regels: integraal, uniform en afgestemd. Hierdoor ontstaat meer bestuurlijke
afwegingsruimte voor een verdere integratie van ruimtelijke ordening en milieu. Men gaat meer werken met doelvoorschriften, voorwaardelijke verplichtingen en beleidsregels. De regels worden voorzien van een TOER (Toelichting Omgevings Effect Rapportage). Deze gaat verder dan een gewoon milieueffectrapportage en maakt een integraal strategisch actieprogramma mogelijk.
Digitale ontsluiting
Gemeenschappelijk kenmerk is dat beide gemeenten streven naar een digitaal omgevingsplan. Dat biedt zo helder mogelijk inzicht in de functies en de regels die van toepassing zijn op een specifieke locatie op de ruimtelijke kaart (geometrische bepaling). Bussum richt zich op ontsluiting, actualisering en vindbaarheid van zoveel mogelijk thema’s en data. Alle regelingen kan men raadplegen via de ruimtelijke kaart, een inhoudsopgave en een zoekfunctie.
Den Haag richt zich op maatwerk per deelgebied met als doel monitoring van toetsing en beleid. Door te werken met een dynamisch driedimensionaal model van gegevens streeft men ook naar reductie van onderzoekslasten. Het is dan ook niet meer nodig om het plan tweedimensionaal als pdf vast te leggen en voor een planperiode van 10 jaar te bevriezen.
Aanbevelingen
Op basis van hun ervaringen tot nu toe geven Bussum en Den Haag tips en trucs voor de totstandkoming en inhoud van een omgevingsplan:
- Wees onbevangen en open. Denk integraal. Werk samen.
- Creëer tijdig betrokkenheid en draagvlak bij alle ambtenaren en bestuurders. Organiseer een startbijeenkomst, brainstormsessies en werkgroepen. Betrek stakeholders uit de samenleving.
- Denk goed na bij de selectie van regelgeving. Zorg voor een logische indeling. Bepaal de gevolgen voor bestuurlijke besluitvorming.
- Betrek eindgebruikers bij de interface en zoekmogelijkheden van een digitaal plan op de gemeentelijke website.
Beide gemeenten laten tot slot weten dat het omgevingsplan zich heel goed leent voor het omzetten van gebiedsverordeningen. Op de kaart worden de functies per gebied aan percelen toegekend.
